تحلیل فضایی رابطه بین نمایه توده بدن و تیپ بدنی با شاخص‌های محیطی در استان‌های ایران

زمینه و هدف: وضعیت جسمانی و ترکیب بدنی تحت تأثیر عوامل مختلفی نظیر عوامل بوم‌شناختی (اکولوژیک)، زیست گاهی، تغذیه‌ای، نژادی و همچنین سن و جنس قرار می‌گیرد. از این‌ رو شناخت عواملی که بتواند اثر بخشی بیشتری در حفظ سلامت و ایجاد نشاط و شادابی برای انجام کارهای روزمره افراد داشته باشد در تسریع این روند به جامعه ورزش کمک کننده خواهد بود. این تحقیق به‌منظور بررسی ارتباط بین نمایه توده بدن و تیپ‌ بدنی با توان‌های محیطی و شاخص‌های اجتماعی- اقتصادی در استان‌های مختلف کشور انجام گرفت. روش تحقیق: تحقیق حاضر از نوع توصیفی- تحلیلی اسـت. از داده‌های تیپ بدنی و شاخص توده بدن پسران 9 تا 13 سال به‌عنوان شاخص‌های پیکر سنجی و داده‌های ارتفاع، عرض جغرافیایی و شاخص توسعه انسانی، به‌عنوان شاخص‌های محیطی و اجتماعی- اقتصادی بهره‌برداری شد و شاخص توسعه انسانی که میانگین سه شاخص امید به زندگی، آموزش و تحصیلات و سرانه تولید ناخالص داخلی برحسب برابری قدرت خرید با وزن یکسان به دست می‌آید، به‌عنوان شاخص در نظر گرفته شد. سپس با استفاده از روش‌ها و تکنیک‌های آمـاری و آمار فضایی در نرم‌افزارهای ArcGIS و SPSS تجزیــه و تحلیــل های لازم صورت گرفت. یافته ها: تحلیل رگرسیون نشان داد که رابطه خطی بین نوع تیپ بدنی و ویژگی‌های توپوگرافی وجود دارد (0/38=R2 و 0/02=p). بر اساس آزمون رگرسیون، رابطه معنی داری بین شاخص توده بدن با عرض جغرافیایی (0/42=R2 و 0/0001=p)، ارتفاع (0/39=R2  و 0/008=p) و شاخص توسعه انسانی (0/37= R2 و 0/005=p) بدست آمد. نتیجه‌گیری: وضعیت پیکری و به‌ویژه تیپ بدنی، به مناطق جغرافیایی و شرایط اقتصادی – اجتماعی مختلف وابسته است و این موضوع می‌تواند در استعدادیابی، تعیین قطب‌های ورزشی و توسعه سلامت، کاربرد گسترده‌ای داشته باشد.